Jesion z ul. Pustola przetrwał dwie wojny. Ma szansę zostać Warszawskim Drzewem Roku?

Po raz pierwszy w historii Warszawa będzie wybierać drzewo roku. Plebiscyt ten, organizowany przez Zarząd Zieleni Warszawy, skierowany jest do wszystkich tych, dla których drzewo jest czymś więcej niż tylko roślina. Pomysł ten jest częścią większego projektu pod nazwą „W koronach miasta”, w ramach którego warszawscy zieleniarze i zieleniarki m.in. zwracają uwagę na relacje drzewostanu ze środowiskiem i przezentują metody pielęgnacji drzew, w tym jak mieszkańcy Warszawy mogą na co dzień wspierać drzewa w zakresie ich prawidłowego rozwoju. Idealny kandydat do tytułu Warszawskiego Drzewa Roku 2023 powinien wyróżniać się cechami gatunkowymi, takimi jak wielkość, wiek czy układ, ale nie mniej ważna jest jego historia. Drzewo takie powinno być zatem szczególnie ważne dla społeczności lokalnej, w kontekście tożsamości miasta. 

Finałową 18. wybierze jury. Zwycięzcę – mieszkańcy i mieszkanki 

Jak informuje Zarząd Zieleni Warszawy, aby zgłosić swojego kandydata, wystarczy wypełnić formularz internetowy zamieszczony na stronie www.zzw.waw.pl/drzeworoku, wskazując podstawowe informacje dotyczące drzewa oraz dokładnie uzasadniając swój wybór. Zgłoszenia można dokonać tylko do piątku 15 września. Kolejnym krokiem w plebiscycie będzie posiedzenie komisji, do której zaproszeni zostali ogrodnicy i dendrolodzy ZZW. Zdecydują oni o finałowej osiemnastce – wybiorą po jednym drzewie z każdej dzielnicy. Werdykt jury poznamy  poznamy podczas pikniku dendrologicznego, który odbędzie się 7 października w Pawilonie Edukacyjnym Kamień. Następnie szczęśliwa „18” zawalczy o tytuł Warszawskiego Drzewa Roku. O zwycięzcy zdecydują internauci w głosowaniu, które potrwa do 10 listopada. 

Drzewo, które głosami internautów zwycięży w Plebiscycie, otrzyma tytuł „Warszawskiego Drzewa Roku 2023”, pamiątkową tabliczkę oraz zostanie zgłoszone do ogólnopolskiego konkursu Drzewo Roku. Nagrodą dla mieszkańców będzie także specjalny spacer dendrologiczny, którego głównym bohaterem z wiadomych względów będzie zwycięzca. 

Drzewo z Woli. Reprezentować mógłby nas jesion 

O kandydacie z Woli zadecydują mieszkańcy i mieszkanki zgłaszający konkretne drzewa, a w dalszej kolejności jury, które wybierze najlepsze spośród zgłoszeń. Jednak w naszej dzielnicy mamy drzewa, które chronione są statusem pomnika przyrody, a zatem mają szczególną wartość dla środowiska. Jednym z takich drzew jest jesion wyniosły z ul. Pustola 12. Został on jednym z bohaterów i bohaterek tzw. Atlasu Wszystkich Mieszkańców. To publikacja, w której autorzy i autorki oddali głos i miejsce wolno żyjącym roślinom, zwierzętom, grzybom i innym pozaludzkim organizmom obecnym w Warszawie. W książce tej, która powstała w ramach inicjatywy Miastozdziczenie prowadzonej przez Fundację Puszka, znajdują się opowieści i opisy nie-ludzkich mieszkańców Warszawy, które do publikacji mógł zgłosić każdy. 

Na temat jesiona z ul. Pustola 12 napisał parę słów Adam Kapler - botanik, ekolog roślin, dziennikarz naukowy i historyk nauk przyrodniczych. 

"Pomnikowy egzemplarz z okolic ulicy Pustola 12, podobnie jak jego dzieci porastające dawne okopy Sowińskiego pyszni się zielenią listowia aż do listopada, po czym gubi je bez przebarwień. Ich uparta szmaragdowa zieleń wspaniale kontrastuje ze złotem jesiennych koron wykarczowanych już topól euroamerykańskich i wciąż stojących leszczyn tureckich, jak również z bujnym szkarłatem liści irg oraz pestczaków derenia jadalnego, posadzonych kilkadziesiąt kroków dalej. 

Obecnie jesionom wymarłym zagraża masowe zamieranie wskutek choroby wywołanej grzybkiem workowatym zwanym pucharkiem jesionowym Hymenoscyphus fraxineus (syn. Chalara fraxinea), w Polsce opisanym po raz pierwszy w 2006 roku. Pucharka tego przywleczona do Europy zapewne wraz z niedostatecznie kwarantannowanym materiałem azjatyckiego gatunku jesionu. Ocalenie tych pomnikowych drzew wymaga kompleksowych działań ratujących zarówno całe ich ekosystemy, jak i niedobitki wciąż zdrowych okazów, wreszcie ich zasoby genowe w postaci rozmaitych kolekcji. Dlatego tak ważne jest działanie banków genów dla roślin - i to im poświęciłem najlepsze lata mojego życia.” – wyjaśnia w publikacji przyrodnik. 

Ale o jesionie tym możemy dowiedzieć się więcej także z informacyjnej tabliczki, która znajduje się w pobliżu drzewa. Została ona wykonana w ramach budżetu obywatelskiego. Według niej, drzewo ma 25 m wysokości oraz obwód pnia o wielkości 400 cm, a szacunkowy wiek jesionu to ponad 120 lat. 

„Jest początek XX wieku. Malutki jesion rośnie na przedpolu Reduty Wolskiej, na dawnych gliniakach tam, gdzie kiedyś był las, w którym mieszkały drapieżne pustułki – stąd nazwa dzisiejszej ulicy Pustola. Jesion rosnący przy Reducie Wolskiej przetrwał obydwie wojny światowe. Podczas II wojny światowej był niemym świadkiem Powstania Warszawskiego oraz tragicznych wydarzeń związanych z Rzezią Woli.” – czytamy na tabliczce.

Jesion został uznany za pomnik przyrody w 1988 roku. Wówczas miał wysokość ok. 15 m i obwód pnia 280 m.